Đề số 8: Em hãy bình luận và giải thích câu tục ngữ: Cá không ăn muối cá ươn, Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

Đề số 8: Em hãy bình luận và giải thích câu tục ngữ: Cá không ăn muối cá ươn, Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

Hướng dẫn

DÀN Ý

1. Đặt vấn đề:

– Dân tộc Việt Nam ta có truyền thống tôn trọng đạo lí.

– Quan hệ giữa cha mẹ và con cái là quan hệ máu thịt gắn bó thiêng liêng. Con cái phải nghe lời dạy bảo của cha mẹ thì mới đúng đạo lí ở đời. Để răn dạy thế hệ trẻ, ông cha ta đã có câu:

Cá không ăn muối cá ươn,

Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

2. Giải quyết vấn đề:

Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ:

– cá ăn muối: cá ướp muối, thấm muối (nghĩa chính), cá ươn: cá đã biến chất, có mùi hôi (nghĩa chính).

– Hàm ngôn: Con cái nếu không nghe lời dạy bảo của cha mẹ là con hư và khó có thể trở nên người tốt.

Bình luận câu tục ngữ:

+ Mặt đúng: Con cái kính trọng, vâng lời cha mẹ mới trọn đạo làm con. Cha mẹ có nhiều kinh nghiệp sống và bao giờ cũng mong muốn con cái nên người nên những lời dạy bảo, khuyên nhủ của cha mẹ đối với con cái rất cần thiết, quý báu, con cái nên nghe theo.

+ Mặt cần bàn thêm: Theo quan niệm trước đây, con cái phải tuyệt đối nghe theo lời cha mẹ (dù đúng hay sai). Tuy nhiên ngày nay con cái được phép bày tỏ ý kiến của mình trước một vấn đề nào đó trong gia đình. Cha mẹ cũng cần lắng nghe và tôn trọng ý kiến của con cái, nếu đúng thì nên tham khảo.

Bài học rút ra từ câu tục ngữ trên:

– Con cái phải lễ phép, kính trọng và vâng lời cha mẹ.

– Vâng lời là biểu hiện của lòng biết ơn, hiếu thảo đối với cha mẹ.

3. Kết thúc vấn đề:

– Khẳng định ý nghĩa đúng đắn của câu tục ngữ và bài học đạo lí mà ông cha ta gửi gắm qua câu tục ngữ trên.

BÀI LÀM

Trong các quan hệ tình cảm thì quan hệ giữa cha mẹ và con cái là thiêng liêng nhất. Trách nhiệm lớn lao của cha mẹ là nuôi dạy các con nên người. Ngược lại, bổn phận của con cái là phải lễ phép và vâng lời cha mẹ. Vâng lời là biểu hiện của lòng hiếu thảo, của đạo làm con. Nếu trái lời cha mẹ, phụ lòng cha mẹ, con cái khó trở nên người tốt. Để khẳng định vai trò răn dạy, chỉ bảo của cha mẹ đối với con cái, ông cha ta có câu:

Cá không ăn muối cá ươn,

Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

Ta biết một thực tế là: để có được tươi lâu, ta phải ướp muối. Cá thấm muối, thịt săn chắc, khi chế biến thành món ăn, hương vị sẽ đậm đà. Ngược lại, nếu để lâu không ướp muối, cá sẽ ươn, ăn mất ngon…

Qua câu tục ngữ, ông cha ta răn dạy con cháu là phải biết nghe lời dạy bảo của cha mẹ bởi nếu không thì khác nào như cá không ăn muối, sẽ hư hỏng, không thể trở thành người tốt được.

Sự hiểu biết, từng trải trong xã hội khiến cha mẹ có nhiều kinh nghiệm sống. Với tình thương yêu vô bờ, với trách nhiệm lớn lao, các bậc làm cha làm mẹ không những tận tình mà còn không tiếc cả tâm sức của mình để chăm lo nuôi dạy con cái ngày một lớn khôn cả về thể xác lẫn tâm hồn. Con váng mình sốt mẩy, cha mẹ lo đêm, lo ngày; con vui tươi khoẻ mạnh cha mẹ hạnh phúc, mừng vui. Con học hành được điểm tốt, cha mẹ vui mừng tự hào. Con có biểu hiện không ngoan, cha mẹ đau lòng xót ruột.

Có nuôi con mới biết lòng cha mẹ. Mong muốn duy nhất của cha mẹ là con cái nên người, tức là trở thành người tốt, có ích cho xã hội, làm rạng rỡ gia đình, dòng tộc. Cho nên, những bậc cha mẹ đều thiết tha dạy con những điều đúng đắn, tâm huyết, có khi như là cắt ruột truyền cho con. Đó là nhiệm vụ, là lo toan, mong ước sâu xa, tha thiết nhất của cha mẹ.

Cha mẹ chúng ta là những người thầy đầu tiên. Cha mẹ dìu dắt con những bước chập chững đầu tiên. Cha mẹ dạy con những bài học đầu tiên. Cha mẹ chuẩn bị hành trang cho mỗi đứa con khi bước vào đời. Vì vậy, nghe lời, vâng lời cha mẹ trước tiên là biết vâng theo, tập theo cái đúng. Sau đó là tự mình nhận thấy đúng mà tự giác tiếp thu. Bấy giờ mới rõ những điều mà cha mẹ khuyên răn, dạy dỗ là điều hay, lẽ phải. Biết nghe, biết vâng lời cha mẹ là tỏ ra biết kính, biết thương, hiếu thảo với cha mẹ..

Trước đây, cha ông chúng ta quan niệm rằng con cái phải tuyệt đối phục tùng cha mẹ; chỉ một lòng thờ mẹ kính cha, nhất thiết không được trái lời. Ngày nay, quan niệm truyền thống ấy không hề thay đổi, nhưng đã được và cần được bổ sung thêm cho phù hợp với cuộc sống, với thời đại. Con cái vâng lời cha mẹ, đồng thời cũng được phép bàn bạc, góp ý với cha mẹ, được bày tỏ quan điểm trong cuộc sống, trong công việc. Chỉ có điều cách nói, cách làm của con cái phải giữ thái độ lễ phép và đúng mực.

Cha mẹ gánh vác trách nhiệm chính trong gia đình nên có quyền và trách nhiệm quyết định mọi việc, song cha mẹ cũng nên biết lắng nghe tâm tư, tình cảm của các con, hiểu rõ tính nết của con, tôn trọng các con để từ đó đưa ra những biện pháp giáo dục thích hợp, có hiệu quả hơn.

Như thế, quan hệ giữa cha mẹ và con cái mới thực sự gắn bó và gia đình sẽ sống trong không khí đầm ấm, thuận hòa, tôn trọng lẫn nhau. Đó là yếu tố để tạo nên hạnh phúc gia đình.

Thực tế xung quanh chúng ta cho thấy có nhiều người con tài đức vẹn toàn. Rất nhiều những bạn được sống trong tình yêu thương và sự tôn trọng của cha mẹ, người lớn đều trở thành những người con hiếu thảo, có hiếu với ông bà, cha mẹ. Cũng có nhiều bạn, vì không nghe theo lời dạy bảo đầy yêu thương của cha mẹ mà đã sa ngã khó trở thành người tốt, có ích cho xã hội.

Câu tục ngữ không chỉ là bài học, là lời dạy của cha ông cho bao lớp con cháu sau này mà còn là kết tinh của đạo lí làm người, là truyền thống quý báu của dân tộc ta đó là hiếu kính cha mẹ. Dù cho chữ hiếu ngày nay có mang nét mới, tiến bộ của thời đại nhưng vẫn là đức lớn trong đạo làm người của dân tộc, vẫn là nền tảng cho đời sống văn hoá gia đình.

Theo Thuvienvan.com